Letnja naučna škola

U nedelju, 4. septembra, u Istraživačkoj stanici Petnica, počela je prva, od dve ovogodišnje Letnje naučne škole, koja je jedinstveni petnički program namenjen učenicima osnovnih škola.
Ukupno 66 učenika osmih razreda osnovnih škola iz Srbije i regiona će u naredne dve nedelje imati priliku da se upoznaju sa 15 naučnih disciplina koje su zastupljene u programima ISP. Polaznicima će biti približen pojam nauke i naučnog metoda, upoznaće se sa osnovnim principima različitih naučnih oblasti, slušaće o istraživanjima srednjovekovnih tvrđava, antropologiji virtuelnih svetova, o tome kako funkcioniše ljudski imunitet, kako nastaju priviđenja i druge vizuelne iluzije, kako se može napraviti robot, kako radi analogni računar i još mnogo toga zanimljivog. Očekuje ih i nekoliko dana rada u petničkim laboratorijama, tokom kojih će biti realizovano osam setova praktičnih vežbi iz oblasti arheologije, geologije, fizike, primenjene elektronike, hemije i biologije. Slobodno vreme učenika biće popunjeno različitim interesantnim aktivnostima, od rada na predstavi, koncertu, novinama, preko izleta u klisiru Gradac, do spektakla “Između hemije i magije“ koje za njih priprema saradnički tim Odeljenja za hamiju.
Pored gostujućih predavača i stručnih radnika Istraživačke stanice Petnica, u realizaciju Letnje naučne škole uključeno je i 40 studenata osnovnih studija i srednjoškolaca, polaznika redovnih petničkih programa za srednjoškolce.
Prva LNŠ se završava 17. septembra.
Istraživanja petničkih đaka
Klizišta
Polaznice programa geo nauka, Katarina Kovačević, učenica III razreda III beogradske gimnazije i Mila Milovanović, učenica III razreda Gimnazije u Leskovcu, na letnjem kampu u Istraživačkoj stanici Petnica rade rad iz, poslednjih godina vrlo aktuelne oblasti, a to su klizišta. Njihova tema je Ispitivanje pouzdanosti metoda koje se koriste pri istraživanju klizišta na primeru područja Umke.
Za predviđanje pojave klizišta korišćena je metoda koja se zove analitički hijerarhijski proces (AHP), a za određivanje područja na kojima se klizišta nalaze metoda daljinske detekcije. Na osnovu literaturnih podataka u koje spadaju nagib terena, nadmorska visina, geološka građa i udaljenost vodotokova, primenjujući AHP, izrađena je karta hazarda na kojoj je prikazana mogućnost pojave klizišta za određeno područje.
Metoda daljinske detekcije podrazumeva analizu i interpretaciju stereo snimaka i određivanje područja na kojima se nalaze aktivna klizišta i uslovno stabilni delovi terena.
Podaci koji su dobijeni na ova dva načina upoređivani su sa stanjem na terenu, a rezultati su očekivani. Područja na kojima postoji najveća verovatnoća da se jave klizišta se poklapaju sa područjima gde se ta klizišta i pojavljuju, što je potvrda pouzdanosti ove dve metode.
Nastanjiva zona
Marija Stojanović, učenica III razreda XIV beogradske gimnazije i polaznica programa astronomije u Istraživačkoj stanici Petnica na letnjem kampu je radila projekat Nastanjiva zona u zvezdanim dvojnim sistemima.
Cilj ovakvih istraživanja je da se odredi gde je moguće očekivati formiranje života. Za to postoje tri uslova: radijativni, dinamički i plimsko zaključavanje. Radijativni uslov omogućava opstanak vode, na površini planete, u tečnom stanju. Dinamički uslov podrazumeva da je planeta dovoljno dugo u stabilnoj orbiti da bi se formirao život. Plimsko zaključavanje nam daje podatak da li se neka planeta okreće oko svoje ose i time omogućava smenu dana i noći.
Podaci za istraživanje uzeti su iz baza podataka. Zatim su vršena potrebna izračunavanja na osnovu čega su se dobili statistički podaci o broju nastanjivih zona oko dvojnih sistema zvezda.
Život u Jerininom gradu
Polaznice programa arheologije, Nevena Pantić, učenica II razreda III beogradske gimnazije i Lora Milutinović, maturant V beogradske gimnazije na letnjem kampu su se bavile istraživanjem jedne od svakodnevnih delatnosti u životu ondšnjih ljudi, a to je obrada mesa. Njihova tema nosi naziv Analiza zooarheološkog materijala iz objekata u Jerininom gradu u Brangoviću kod Valjeva.
Istraživane su životinjske kosti sa lokaliteta Brangović, V i VI vek n. e. One su pronađene u dva objekta za koja se u ranijim istraživanjima utvrdilo da su bili izloženi požaru (krov se urušio i zatrpao prostoriju). Ta činjenica ih je i opredelila za ovo istraživanje, pošto su imali materijal za analizu iz jednog zatvorenog sistema, na koji nisu uticali faktori iz spoljašnje sredine.
Pronađene kosti su većinom pripadale domaćim životinjama, mada je bilo i kostiju divljih životinja, što ukazuje da su se žitelji Jerininog grada bavili i lovom. Prvo je utvrđeno o kojim se sve životinjama radi. Izvršeno je i utvrđivanje starosne dobi u kojoj je nastupila smrt nasilnim putem, zatim način na koji su životinje ubijane i kojim alatima je to činjeno.
Iz prikupljenih podataka može se izvesti i zaključak da su životinje osim za ishranu (meso) korištene i za druge namene (mleko, vuna, koža…). Proučavanje korišćenih alata ukazuje na zaključak da su ondašnji ljudi imali ustaljene mesarske tehnike.