Kosidba na Rajcu je širokim zamahom kosača i mirisnim otkosom zrele planinske trave već
odavno iskoračila iz atara opštine Ljig, ali i daleko preko granica naše države Srbije.
Naši kosači se zanosno osmehuju na mnogim naslovnim stranama brojnih časopisa i revija, a
zveket njihovih kosa se čuje na svim TV kanalima i internet stranicama dok se miris i boja
rajačkih livada širi na sve kontinente od Aljaske do Australije…
Kosidba na Rajcu 2007.godine proglašena za najuspešniju tradicionalnu manifestaciju u Srbiji,
a po broju posetilaca su odmah iza Egzita i Sabora trubača u Guči – kažu iz Turističke organizacije opštine Ljig.
Privredno-turistička manifestacija koja nastavlja tradiciju i oživljava uspomenu na seoske mobe, simbolizuje i slavi završetak košenja trave na livadama u brdsko-planinskim krajevima naše zemlje.
Kosidba na Rajcu je jedinstvena međunarodna smotra kosača, pobednika na prethodno održanim takmičenjima u našem širem okruženju, na Balkanu i u Evropi.
Ona je najveće kup-takmičenje u svetu gde se u finalu kosači nadmeću u ekipnoj ali i u juniorskoj i seniorskoj konkurenciji za Zlatnu kosu.
Do sada su učestvovali kosači iz Norveške, Danske, sa Islanda, iz Velike Britanije, Rumunije, Rusije, Kine, BiH, Crne Gore, Slovenije, a ove godine pozvali smo kosače iz Azejberdžana Kine, Rusije, Nemačke i Austrije.
Kosači dolaze na smotru u svečanom defileu obučeni u svojim tradicionalnim
nošnjama sa etno-elementima države iz koje dolaze, sa šeširima od slame,
vezenim torbicama, čuturicom o pojasu i sa dobro izoštrenim kosama preko
ramena.
Uz zvuke trubača i pesmu kosača, vodonoša, ručkonoša, zdravičara i
šarene mase običnog sveta i zaljubljenika u ovu planinu i ovu manifestaciju, u prvu
nedelju posle Petrovdana svake godine započinje Kosidba na Rajcu, koja nastavlja
dugu tradiciju održavanja rajačkog vašara – prvi je održan još daleke 1892. godine.
Pobednik u revijalnom delu kosidbe se proglašava za Đidiju ili Kozbašu i njemu
pripadaju sve počasti do sledeće godine kada kao glavni junak rajačke bajke, on u dvokolici predvodi kosače do kosilišta.
Posle takmičenja za sve učesnike priređuje se kosački ručak u režiji udruženja ljiških žena – Zlatne ruke.
Na pokošenoj travi se postave raznobojni ćilimovi i beli čaršavi, a na trpezi razne đakonije i stara zaboravljena jela srpske nacionalne kuhinje. Uz po koji gutljaj domaće rakije, prepečenice, sokove i pivo, na livadi se i pesma zaori, ona prava izvorna narodna-kosačka i čobanska…
Planina Rajac je severoistočni ogranak planine Suvobor, a udaljena je 10 kilometara od Ibarske magistrale i oko 95 kilometara od Beograda. Sa najvećom nadmorskom visinom od 848 metara, predstavlja najatraktivniji deo na prostoru Valjevskih planina.
Priroda je planini Rajac raskošno darovala izuzetnu lepotu pa je 1963. godine proglašen za Regionalni park prirode naročite lepote III kategorije.
Na prostoru od 1.200 ha se nalaze specifični oblici kraškog reljefa, interesantni hidrografski elementi i neobičan i karakterističan biljni i životinjski svet. Klima je umereno-kontinentalna sa nešto izraženim letom koje ovde traje duže od četiri meseca.
Od geomorfoloških objekata izdvajamo Veliku i Malu Bezdanu, rajačke pećine koje krase stalaktiti i pećinske skrape i kanal dužine 20 metara koji ima vode. Endemske i retke vrste flore su šarolist, jedić, kaljužnica, mrazovac, šafran, lincura i borovnica, a ugrožene vrste faune su
jazavac, šumski puh, kuna, vidra, slepi miš, srna i zec.
Na Rajcu je obilje lekovitog bilja, pečuraka i šumskih plodova što je veliki potencijal za zdravu ishranu.
Program 42. Kosidbe na Rajcu:
PETAK 18.07.2014.g.
10.00 Od Ljiga kroz Kačer do Ostrovice – izlet za zainteresovane goste
Poseta Belanovici, začetniku seoskog turizma u Srbiji
17.00 Konferencija za štampu na letnjoj pozornici
18.00 Otvaranje manifestacije
Izložba poljoprivredne mehanizacije
Predstavljanje sponzora manifestacije uz druženje i koktel
19.00 Predstavljamo naše mlade talente – Garavi sokak
20.00 Mesečina a ja zovem prelo – Uredila Dragica Jočović, prof.
21.00 Veče dobre muzike – Neša Galija
SUBOTA 19.07.2014.g.
10.00 Izlet kroz istoriju – Od čelnika Vlgdraga preko Brankovića do Hadži-Đere
Poseta srednjovekovnim lokalitetima u Dićima, crkvi u Slavkovici i manastiru u Moravcima
15.00 Konferencija za štampu na letnjoj pozornici
16.00 Otvaranje izložbe radova narodne radinosti
16.30 Stari zanati – Otvaranje izložbe suvenira Ognjište iz Ljiga
17.30 Interfud – Izložba jestivih pečuraka, pripremanje jela u kotliću
18.00 Stručno predavanje na temu održivi razvoj privrede u ruralnom području
19.00 Predstavljamo naše mlade talente
20.00 Izbor za najlepšu devojku – Mis rajačkih livada
21.00 Veče violine –Koncert Jelene Urošević
NEDELjA 20.07.2014.g.
9.00 Okupljanje i prijava kosača za takmičenje
10.00 Otvaranje 42. Kosidbe i kosačka zdravica
11.00 Svečani defile kosača, trubača, pevača, zdravičara, vodonoša…
11.30 Demonstracija rada poljoprivredne mehanizacije
12.00 Međunarodno ekipno takmičenje kosača – Balkanski kup
12.30 Revijalno takmičenje kosača
Kosački ručak na livadi
13.00 42. Kosidba na Rajcu – međunarodno takmičenje kosača za Zlatnu kosu
13.30 Međunarodno takmičenje juniora kosača za Zlatni brus
Po završetku takmičenja kosača organizuje se program povodom proslave 100 godina Velikog rata na prostoru
oko spomenika 1300 kaplara u centralnom delu manifestacije.
14.00 Smotra naoružanja Vojske Srbije i program – 100 godina od Velikog rata i slavne Kolubarske bitke,
otvaranje izložbe fotografija iz Prvog svetskog rata, polaganje venaca na spomenik 1300 kaplara i govor
pukovnika Ljubomira Markovića, predsednika Saveza udruženja potomaka ratnika 1912 -1920.
15.00 Ručak za kosače
15.00 Takmičenje u pripremanju jela na otvorenom prostoru – kačamak i proja, sir, kajmak gibanice od heljde
16.00 Koncert trubača
17.00 Proglašenje pobednika kosača 42. Kosidbe na Rajcu i druženje sa sponzorima
18.00 Konferencija za štampu
19.00 Veče folklora – celovečernji koncert KUD-a Nikola Tesla iz Obrenovca
20.00 Zatvaranje 42. kosidbe na Rajcu uz koncert Amadeus benda i vatromet
Urednici i voditelji programa – Sanja Belović RTS i Dragan Radovanović, novinar
