Na dan obeležavanja 90 godina od značajnih bitaka u Prvom svetskom ratu, pored ploče nekadašnje valjevske okružne bolnice, a sada Međuopštinskog istorijskog arfhiva, danas su položeni venci u znak poštovanja prema postradalim srpskim vojnicima i obolelima od pegavog tifusa 1914. i 1915. godine.
Uoči rata u Valjevu postojale samo dve bolnice: Valjevska okružna bolnica (u čijem je sastavu bio Hirurški paviljon, danas zgrada Arhiva) sa upravnikom dr Selimirom Đorđevićem i Stalna vojna bolnica Drinske divizije, kojom je rukovodio sanitet major, dr Pavle Vojteh, obe sa skromnim smeštajnim mogucnostima.
Koncentracija vojnika, ranjenika i izbeglica uticala je tih godina da broj stanovnika u Valjevu dostigne cifru od 100.000, deset puta veću no u mirnodopskim uslovima, a sam grad prema kazivanju dr Arčibalda Rajsa postane “glavni stan srpske vojske .
U jeku epidemije tifusa u valjevskom kraju je umiralo dnevno 50-100 ljudi, a smatra se da je podleglo preko 3500 vojnika, a sigurno više od 4000 stanovnika.
Vojničko groblje na brežuljku Bair, iznad Valjeva postalo je tesno da primi sve. Stradao je veliki broj lekara. Značajno mesto među njima imaju dr Pavle Vojteh, major i referent saniteta Drinske divizije; Draginja Babić, prva Srpkinja koja je stekla diplomu Berlinskog medicinskog fakulteta i tokom 1914. godine bila upravnik jedne od bolnica; dr Selimir Đordević, koji je vršio dužnost upravnika u četiri rezervne bolnice, a izdvajao se prema rečima vojvode Mišića “neobicnom savešću i samopregorevanjem.” Vredna divljenja je požrtvovanost Jevrejina, dr Semjuela Kuka, koji se odrekao vakcine u korist vojnika, a sahranjen je na groblju Bair, gde mu je Američki crveni krst podigao spomenik.
Kraj spomen ploče vence su danas položili Dejan Ristić u ime ministarstva za rad, zapošljavanje i socijalnu politiku i Vesna Ćirić direktor Zavoda za zaštitu spomenika kulture, Zoran Ilić, zamenik predsednika Opštine i Goran Lučić, naćelnik Kolubarskog okruga.
ka kulture, Zoran Ilić, zamenik predsednika Opštine i Goran Lučić, naćelnik Kolubarskog okruga.
@@@
