Manastir Soko

U živopisnim Sokolskim planinama kod Ljubovije, nadomak Drine, ispod nekadašnjeg turskog utvrđenja Soko-grada, u svoj svojoj lepoti i veličini, ugnezdio se novopodignuti manastir Sveti Nikolaj, izgrađen zalaganjem vladike šabačko-valjevskog Lavrentija i uz pomoć donatora iz zemlje i sveta. Iznad manastira, poput svojevrsne pozorišne kulise, uzdiže se visoka, stenovita litica Soko-grada. Na vrhu je mala zaravan od četrdesetak kvadrata.
Soko-grad je podignut je na visokoj, gotovo vertikalnoj steni koja sa tri strane okružuju litice visoke i do dvadeset metara. Ne zna se tačno ko ga je i kad sagradio ali se smatra da su to učinili Rimljani da bi iz tog utvrđenja štitili svoje okolne rudnike od najezde raznih osvajača i pljačkaša.
Po dolasku Turaka Soko-grad postaje njihovo vojno utvrđenje koje niko nikada nije osvojio. Pokušavali su to svim silama i Karađorđevi i Miloševi ustanici, i Švabe. Ali, sve je bilo uzalud. Zbog toga su ga Turci zvali “Nevesta sultanova”. Tek pošto je Mihailo Obrenović uspeo da izdejstvuje hatišerif od sultana, Turci su 1862. godine napustili Soko-grad, svoje poslednje uporište u Srbiji.
Još Turci nisu bili stigli ni do Drine, tadašnji komandant Krupnja kapetan Petar Radujković, je digao grad u vazduh, omražen u srpskom narodu zbog zlodela, koje su Turci ovde činili.
Svaka devojka iz ovog kraja koja se udavala morala je prvu bračnu noć da provede ne sa suprugom, nego sa turskim zapovednikom grada.
Na mestu gde je manastir bila je pijaca srpskog roblja gde su nesrećni naši mladići kao roblje otkupljivani i preko Travnika prodavani i slati u Anadoliju. Ovde je i dosta Srba umoreno. TPostoji i zapis jednog austrijskog konzula koji iz Travnika izveštava Beč o dolasku Turaka sa Sokola sa dvesta odsečenih srpskih noseva. U početku su sekli glave i za to dobijali novčane nagrade, a kad su se nosevi i uši počeli bolje plaćati, onda su njih sekli uhvaćenim Srbima.
U manastiru Svetog Nikolaja u Soko gradu kod Ljubovije danas je održana završna svečanost obeležavanja dva veka Prvog srpskog ustanka. Srpski patrijarh gospodin Pavle služio je svetu arhijerejsku liturgiju, a svečanoj duhovnoj akademiji za slobodu i vaskrs Srbije, u kojoj će učestvovati horovi i naši poznati dramski umetnici, prisustvovao je i predsednik Skupštine Srbije Predrag Marković. stvovati horovi i naši poznati dramski umetnici, prisustvovao je i predsednik Skupštine Srbije Predrag Marković. @@@