Organizatori ovogodišnjih Tešnjarskih večeri maksimalno su se potrudili da program bude zanimljiv valjkevcima svih generacija. Koncertom pulskog RNR sastava Atomsko sklonište oduševljeni su svi od osnovaca do starijih sugrađana, željnih dobrog zvuka.
Koncert je trajao sat i po, a Bruno Langer je otpevao skoro sve hitove. Pesme pakleni vozači, bez kaputa, za ljubav treba imat dušu i poslednja generacija dovele su publiku do ekstaze.
Atomcima se Valjevo dopalo, a nama ostaje da se nadamo da će ponovo doći u naš grad. A od organizatora Tešnjarskih večeri očekujemo da će i narednih godina u okviru ove manifestacije nastaviti tradiciju organizovanja koncerata legendarnih grupa kao što je atomski sklonište.
Pulski sastav Atomsko Sklonište je jedna od najznačajnijih grupa svoga vremena, a njegova istorija predstavlja možda najkompleksniju i najupečatljiviju priču ispričanu na ex-yu rock prostorima.
Bruno Langer je rođen 21.08.1949. u Rijeci. Jedan kratki deo detinjstva provodi u Zagrebu, a onda se trajno veže za Istru i Pulu. Sa dvanaest godina počinje da trenira boks, u generaciji budućeg svetskog prvaka Mate Parlova. 1965. godine Langer je trebao da ide na državno prvenstvo (boksovao je u srednjoj kategoriji), ali je te večeri odustao od odlaska na voz, i umesto bokserskih rukavica definitivno se odlučuje za gitaru. U četrnaestoj godini je, kao poklon od prijatelja, dobio svoju prvu gitaru, sa samo dve žice. Njegova prva bas gitara bila je kućna majstorija Dinka Bjažića, koji je podučavao Brunu da svira bas, a Iz te saradnje će se roditi Langerov prvi zvanični bend – Fantomi. Ipak Fantomi ne traju dugo, pa iste godine Langer postaje basista sastava Logaritmi. Nakon što Logaritmi prestaju sa radom, 1968. godine nastaje Hush, ključni bend reproduktivnog perioda r”n”r-a u Puli i preteča Atomskog Skloništa. Bruno Langer je svirao bas, Dragan Gužvan gitaru, Saša Dadić bubnjeve, a Branko Umković je pevao. 1972. godine u Hush dolazi Sergio Blažić (rođen 08.04.1951.), koji je prvo svirao bubnjeve, a kasnije paralelno pevao sa Brankom. Iste godine Umković se seli u Split i Blažić postaje vokalni solista. Međutim kao i ostali reproduktivni bendovi, ni Hush nije zabeležio značajan uspeh mada su predstavljali veliku atrakciju u Puli.
Langer se 1974. godine priključuje grupi Bumerang koja deluje od 1970. godine i koja je do tad objavila jedan autorski singl. Kasnije se Bumerangu, na nagovor Brune Langera, priključuje i Sergio Blažić, te grupa jedno vrijeme nastupa u zastrašujućoj postavi: Blažić, Langer, Vedran Božić, Pavel Kavec, Tihomir Pop-Asanović i Zlatko Klun (osnivač i jedini originalni član). Bumerang prestaje sa radom u jesen 1976. a u poznu jesen iste godine na pulskom šetalištu Blažić i Langer iniciraju saradnju sa pulskim pesnikom Boškom Obradovićem, koji se osim pisanja pesama bavio režijom i organizovanjem različitih umjetničkih manifestacija. Još 1968. godine on je režirao predstavu pod nazivom “Atomsko Sklonište” koja je premijerno izvedena u Istarskom narodnom kazalištu, a bazirana je na izboru iz svetske antiratne poezije, za tu priliku pojačane nekim njegovim pesmama. Obradović pristaje na saradnju i obećava da će im dati svoje tekstove.To se dešava 26.02.1977. koji se uzima kao datum zvaničnog nastanka Atomskog Skloništa, kada je Boško ispred kafane “Jadran” doneo fasciklu sa pesmama i predložio muzičarima kompletan koncept rock grupe koja bi ne samo stvarala muziku na osnovu njegovih tekstova, već i nosila široki multimedijalni pristup baziran na takvoj vrsti tekstova. Već po njegovoj pjesničkoj orijentaciji mogao se naslutiti i pravac kojim će se kretati umetnički izraz Atomskog Skloništa koji će u našoj muzici predstavljati nešto sasvim novo i neuobičajeno. Mada ni po žestini muzike nije bilo mnogo bendova u SFRJ koji bi se sa njima mogli uporeditii, potpuno nov pristup doneli su svojim multimedijalnim projektom: tekstovima, scenskom pojavom i umjetničkim fotografijama kojima su se predstavljali javnosti. Na koncertima su nastupali okruženi bodiljikavom žicom, u isparanoj odjeći, praćeni pirotehnikom, a ponekad su znali scenografiju obogatiti sa stotinama otvorenih kišobrana (kao simbolima zaštite). Sergio Blažić je zbog svoje statičnosti na bini, simbolizovao otuđenog čovjeka, van vremena i prostora. Sa koferom pored njega izgledao je kao neki prognanik sa planete. Niko od članova grupe ništa nije govorio tokom koncerata, nije bilo najava pjesama, zahvaljivanja publici…
Ubaciti snimak sa tešnjarskih večeri – sa motorima za pesmu pakleni motori
Pored Obradovića koji se može smatrati osnivačem i idejnim vođom grupe, prvu postavu Skloništa činili su: Sergio Blažić (vokalni solista), Saša Dadić (bubnjevi), Dragan Gužvan (gitara) i Bruno Langer (bas).RTV Ljubljana sa kojom potpisuju ekskluzivni ugovor. Album prvenac (na kome su se predstavili pojačani Rudolfom Grumom koji je pjevao prateće vokale) snimaju krajem 1977. godine, a u prodaji se pojavljuje u martu 1978. (u vrijeme kad nijedan član Atomskog Skloništa nije imao gramofon!!!).
Atomci su krenuli žestoko: muzika je klasični hard rok, a jedna su od rijetkih grupa koja nije koketirala sa narodnim melosom. Dominiraju hard rock rifovi, sa upečatljivim klavijaturama, zadivljujućim vokalom i čvrstom produkcijom. Album je zaprepastio kritičare svojim neobičnim konceptom i drugačijim pogledom na svet. Tekstovi su bili nešto što tada (a ni kasnije) nije postojalo na ovim prostorima. Za razliku od drugih grupa, koje su velikom većinom nudile ljubavne tekstove, Obradović je u svojim tekstovima obrađivao socijalne, političke i antiratne teme. I to na sebi svojstven način. Na prvom albumu dominiraju proročanski tekstovi kojima su glavne teme ratovanja, nekontrolisani razvitak civilizacije, loše stanje u društvu i sl. Zatečeni kritičari rock muzike su oštro napali orijentaciju grupe, osuđujući Atomce da su nepotrebno i prekomjerno opterećeni svojim konceptom. I nastaviće tako da kritikuju Atomce i narednih godina. Tekstove nazivaju “banalnim” i “plitkim”, ideje Skloništa im se čine nejasnim i nedorečenim. Često su tekstove nazivali besmislenim i smješnim. Očigledno, u to vreme reči rat, rušenje, droga, neuroza, panika, psihoza, racija, …” su se činile suviše dalekim i neshvatljivim za rock”n”roll umetnost na našim prostorima. Petnaestak godina kasnije na Balkanu će sve biti drugačije, i ono o čemu je Boško Obradović pevao postalo je stvarnost, nažalost veoma surova. Time su kritičari započeli pravi “rat” protiv Atomskog Skloništa koji će sa promenljivom žestinom trajati narednih desetak godina. Atomci odgovaraju na to žestoko, i koriste svaku priliku da i oni pređu u napad razračunavajući se sa kritičarima. U tome su naravno glavne uloge imali Boško Obradović i Bruno Langer.
Kao hitovi sa prvog albuma izdvojiće se nekoliko pjesama. Pre svih hard rock numere : “Kinematograf Našeg Djetinjstva”, “Tko Će Tad Na Zgarištu Reći”, potresna priča “Saznao Sam Dijagnozu” te “Pomorac Sam Majko”, muzički sigurno najimpresivnija sa snažnim gitarskim rifovima i izuzetnim solom na klavijaturama. Tekstualno najupečatljivija (pored recitacije “Od Rata Do Rata”) je nezvanična himna grupe : “Ne Cvikaj Generacijo”, sa interesantnim dječijim horom u refrenu.
Pored zapaženijih numera tu su još i “Umro Je Najveći Mrav” koja nam donosi sporiji tempo i laganiju muziku sa predivnim gitarskim uvodom, te snažan tekst o moralnim problemima u društvu.
Krajem maja su nastupili po prvi put pred beogradskom publikom, kao gosti “Palilulske Rock-lige “78”, na stadionu Tašmajdan koji će u budućnosti postati beogradski dom Atomskog Skloništa. Svirali su potpuno besplatno. U to vrijeme, debi album je za
tri sedmice dostigao tiraž od 16.000 primjeraka.
Svi napadi kritičara, i retki koncerti nisu ni malo omeli publiku da Atomce zavole do neočekivanih razmjera. Serđo, Bruno i drugovi su to i zaslužili. Prije svega izuzetnom hard rock muzikom i iskrenom odanošću publici. Nastavili su žestoko, i nisu se puno obazirali ni na šta što bi ih moglo omesti na tom putu. Usredsredili su se na svoju muziku i svoj stil. Takav način rada donio im je vjernu publiku (naročito u BiH, Srbiji i Makedoniji), a oni su je još krajem iste godine obradovali i svojim drugim albumom ostavši vjerni svojoj diskografskoj kući.
Usudićemo se reći da je Infarkt najbolji album Atomskog Skloništa i apsolutno remek djelo. Bez ijednog momenta, bilo zvuka ili teksta, koji ne zaslužuje visoku ocjenu. Značajan doprinos kompletnom utisku je dala i vrhunska produkcija, a rezultat svega ovoga je album kojim su Atomci dotakli – savršenstvo. Gužvanovo sviranje gitare se može nazvati briljantnim. Bez filozofiranja, ispraznog mučenja gitare, postoji samo ono što se jasno treba odsvirati i zbog čega Gužvan nikad neće biti proglašen virtuozom ali će zato postati jedan od najcjenjenijih i najzahvalnijih naših gitarista. Bruno i Saša su prašili koliko im srce hoće, a Serđo i novi klavijaturista Paul Bilandžić (Kancelar napušta Sklonište zbog obaveza prema fakultetu) su svemu tome dodali poseban ugođaj.
Nakon toga nižu se, jedna za drugom, prava remek-djela rock”n”roll umjetnosti, i prosto je šteta što se neke pjesme moraju izdvojiti. Sa ovog albuma će se iskristalisati niz pjesama koje će kasnije postati veliki hitovi : “Pakleni Vozači”, “Djevojka Broj 8”, “Oni Što Dolaze Za Nama” i “Bez Kaputa”
Nastavljajući sebi postavljanje visokih standarda, Sklonište je krajem 1979. godine, sa malo više sredstava i sa većom medijskom podrškom, pristupilo snimanju svog trećeg albuma. Po mnogo čemu, to je album različit od prethodnika. Biće to prvi album sniman na “ekskluzivnoj” lokaciji. Mada sam naziv “pokretni studio” ne djeluje previše luksuzno, “Mobile One” je najveći pokretni (48-kanalni) studio na svijetu u kojem su svoje materijale snimale neke poznate svjetske grupe. Takođe, biće to prvi album u nizu koji će producirati Englez John Etchells. Između ostalog, on je jedno vrijeme bio producent grupe Queen, a koliko je bio važan kao veliki majstor produkcije svedoči podatak da je na prednjoj strani omota jednog Queen albuma napisano “Queen & John Etchells”. Od ovog albuma Atomci zvanično deluju kao kvartet, bez klavijaturiste. Paul Bilandžić je u međuvremenu napustio grupu i osnovao svoj sastav “Lilihip”.
“U Vremenu Horoskopa” je donio lagani zaokret ka jednostavnijoj muzici, sa ne tako kompleksnim pesmama kao na prva dva albuma. Kao najveći hitovi izdvojiće se tri pjesme. Naslovna numera kojom će Atomsko sklonište u budućnosti započinjati svoje koncerte, sa tekstom nad kojim se svaki dan moramo zamisliti. Pored nje tu su još “Čedna Gradska Lica” i “Gazi Opet Čizma”.
Narednih mjeseci nastavljaju koncertne aktivnosti. U Beogradu (gdje se do tada prodalo više od pola tiraža svih njihovih ploča) ponovo trijumfuju “u svom domu”, na stadionu Tašmajdan, održavajući dva septembarska koncerta. Na prelazu između 1980. i 1981. godine svirali su dva koncerta sa Ribljom Čorbom (u hali Pionir) pod odgovarajućim nazivom koncerata “Atomska Čorba”.
Nova 1981. godina Atomcima donosi značajne promjene. Nakon dosta sukoba i svađa, bubnjar Saša Dadić odlučuje da napusti grupu. Kao zamena, na njegovo mjesto dolazi Zdravko Širola (pored bubnjeva svira i klavijature), sklapajući tako, ispostaviće se, najpoznatiju postavu grupe: Langer, Blažić, Gužvan i Širola.
Najveći nastup Atomci ostavaruju na beogradskom hipodromu 1981. godine kada pred 50-60.000 posjetilaca nastupaju kao nosioci programa prvog dana dvodnevnog festivala “Hipodrom “81” koji se trebao zvati “Atomski Hepening” ali je ipak kasnije došlo do promjene naziva. Drugog dana su nastupili Bijelo Dugme i Iron Maiden.
Novi album u prvoj polovini 1981. godine donosi još novina ali i potresa. Bruno Langer od ovog albuma preuzima kompletno pisanje muzike, a grupa je prekinula prepoznatljivu praksu da album otvara recitacija Boška Obradovića. “Extrauterina” će biti posljednji album na kojem će Atomci predstavljati njegove tekstove, i nakon ovog albuma dolazi do prestanka njihove saradnje. Bruno Langer ovaj prekid saradnje označava kao oslobađanje Atomskog Skloništa od svega što je suvišno i strano rokenrolu, mada ostaje činjenica da su ubjedljivo najkvalitetniji materijali snimljeni dok je Boško Obradović bio tekstopisac i idejni vođa Skloništa. Iako je samo par mjeseci ranije Boško najavljivao da će biti vođa Atomskog Skloništa do svoje smrti, već u periodu izlaska “Extrauterine” bilo je jasno da su unutrašnji sukobi i nesuglasice rezultovali “mirnim” odlaskom Obradovića iz Skloništa, pa je prekid saradnje već unaprijed najavljen.
Ako je na prethodnom albumu bilo zanimljivo uvođenje akustične gitare, ovaj put je interesantan experiment sa harmonikom u “Smanji Gas”, numeri koja otvara ovaj album, sniman u “Super Bear” studiju (bolje rečeno vili sa bazenom) u Nici, u Francuskoj. Tu je neposredno prije njih, grupa Pink Floyd snimila svoj čuveni album “The Wall”. Sklonište je opet uspjelo da realizuje album na kojem je kvalitet pjesama poprilično izjednačen, a zvuk nanovo čvrst, rezak i svjež.
Te godine Atomci bilježe mnogo televizijskih snimanja, a u Beogradu realizuju i film u režiji Miroslava Jokića. Na snimanju filma uporno je insistirao Boško Obradović. Rezultat je bila priča sastavljena od video numera precizno prateći koncepciju Atomaca. Na početku filma su scene koje prikazuju okruženje kao poslije atomske katastrofe: pustoš, ruševine i olupine. Dok se na kraju filma ipak dolazi do vedrijih snimaka. Film je krajnje profesionalno realizovan i za cijeli projekat je obezbjeđeno dovoljno novca za snimanje.
Destinacija snimanja sledećeg albuma, godinu dana kasnije, bio je Londonski JAM studio. Bruno Langer je sem pisanja muzike preuzeo i ulogu tekstopisca, čime u potpunosti preuzima sve ključne funkcije. Urađena u vrhunskoj produkciji Johna Etchellsa, i snimljena za samo dva dana (!!!) ploča “Mentalna Higijena” postaće njihov najprodavaniji i najpopularniji album, ustoličujući ih na sam vrh tadašnje jugoslovenske rock scene (dobiće titulu grupe godine za 1982.). Ovom istinskom remek djelu je pošlo za rukom ono što malom broju albuma uspije: da istovemeno bude i vrlo komercijalno i jednako kvalitetno. Iako je pred kraj snimanja albuma bilo pregovora sa Jugotonom, Sklonište je ipak ostalo vjerno svojoj matičnoj diskografskoj kući RTV Ljubljana.
Mentalna Higijena (sa vrhunskim ilustracijama na omotu) donijeće im i najveći hit za mnogobrojne top liste. Bilo trenutne, bilo top liste desetljeća ili vijeka. To je svakako “Treba Imat Dušu”, koja je puna tri mjeseca bila suvereni broj 1 na jugoslovenskim top listama. Pored nje, tu su još i maestralne i efektne: “Na Palubi Jada”, “Jonhy”, “Žuti Kišobran”, “Kraljica Cigana”, te dvije predivne: “Rahela” i “Iza Zida”. (ploča se za manje od mjesec dana prodala u preko 150.000 primjeraka i na kraju dostigla platinasti tiraž) a grupi dobru podlogu za još jednu uspješnu turneju po čitavoj državi. Zanimljivo je da je po turneji po BiH, Atomsko Sklonište sviralo po dva koncerta za jedno veče, a Sergio Blažić, koji bi po pravilu trebao najteže da podnese tih 4 sata svirke, bi prvi koncert koristio “za zagrijavanje” a tek na drugom bi pružao najviše i doživljavao najveće zadovoljstvo umjesto umora i iscrpljenosti.
Uspjeh “Mentalne Higijene” im je dao i odvažnost da sa svojom muzikom pokušaju prodor i van granica naše zemlje. Rezultat tog (prvog) pokušaja je album “Space Generation” (sniman na Floridi, objavljen 1983. godine) na kojem je objavljeno 9 pjesama (uglavnom sa dva posljednja albuma) ov
aj put otpjevane na engleskom jeziku. Nekim pjesmama je promjenjen i aranžman, i rezultat je bio album primjetno blažeg senzibiliteta, mada je vjerno prenio velike hitove grupe. Kada su se nakon američkih koncerata vratili kući i ponovo krenuli na turneju, nastupi su im predstavljani pod sloganom “Povratak iz Amerike”.
Šesti studijski album “Zabranjeno Snivanje”, snimljen je i objavljen 1984. godine. Kao promotivne pjesme najviše su prezentovane laganije kompozicije: “Nježan i Mlad” i “Jutro” (koja je predstavljala još jedan izlet u akustiku, sa predivnim gitarskim solom). Ipak tek među ostalim numerama (“Tražila Je Lice Ljubavi”, “Tvoj Princ”, “Ljubomora” i “Jučerašnje Sutra”) kriju se briljantni momenti. Ostali dio materijala nije dostigao neku široku popularnost (kao i cijeli album) mada je nesumljivo da se radi o više nego kvalitetnim pjesmama. Čak je i dizajn omota najsiromašniji od svih njihovih ploča; pored osnovnih podataka, ništa se više ne nalazi na omotu, čak ni tekstovi pjesama. Kao glavni likovni motiv iskorištena je slika Andrea Mantenje: “Mrtvi Hrist”.
Iste godine Atomsko Sklonište i dalje neumorno nastupa širom zemlje, i odlučuju se za realizaciju još jednog živog albuma. Ovoga puta, za tu namjenu iskoristiće, praktično već tradicionalne, septembarske koncerte na stadionu Tašmajdan. Album simbolično nazvan “Jednom U Životu” (pojaviće se u prodaji sledeće, 1985. godine) predstavlja posljednji oficijelni zapis na kojem se pojavljuje Sergio Blažić. On se ni jednog trenutka tokom rada Atomskog Skloništa nije predavao pred smrtonosnom bolešću (rak limfnih žlijezda), već godinama nastupajući na koncertima sjedeći na stolici. Zbog dugogodišnjeg tretmana hemoterapijama i zračenjem, njemu je potpuno opala kosa. Nakon svakog većeg koncerta on je morao ići na terapije u onkološku kliniku ljubljanske bolnice. Svaka svirka za njega je predstavljala novu pobjedu. “Jednom U Životu” je prikazao Serđa i drugove u najboljim momentima. Zbog svega toga album nosi gotovo bolnu atmosferu u 7 spektakularnih izvedbi, u kojima na gotovo svakoj najviše dolazi do izražaja upravo Sergio, njegove neograničene glasovne mogućnosti i najosjećajnija vokalna interpretacija ikad zabilježena u našoj rock muzici. Na dosta pjesama, u prvom planu je upravo njegova neposredna komunikacija sa vjernom publikom što albumu u najvećoj mjeri i donosi potresni osjećaj tuge koji se prožima kroz razarajuću muziku. Stvarno bi bio pretežak zadatak izdvojiti neku numeru. Od uzbuđujuće “Olujni Mornar” koja otvara ploču pa do “Djevojka Br. 8” kojom sprektakularno završavaju, nalazi se 33 minute najbolje žive svirke ikad snimljene kod nas.
U proljeće 1985. godine Sergio učestvuje u snimanju pjesme “Za Milion Godina” u sklopu “Yu Rock Misije” koja je pratila svjetsku humanitarnu akciju “Band Aid”. Kao vrhunac akcije, juna te godine održan je veliki koncert domaćih muzičara u Beogradu. Atomsko Sklonište nastupa pred kraj koncerta. Standardno dobro su odradili svoj dio posla, ali prava poslastica je došla na kraju njihovog nastupa: poslije vokalnog dijela pjesme “Ljubomora”, Sergio se povukao sa bine, a ostatak Atomaca je raspalio žestok instrumental. Salva teškog rocka je istinski zapalila publiku na stadionu, ali i pred TV ekranima širom zemlje.
Atomsko Sklonište nastupa posljednji put sa Sergiom 21.07.1986. godine, na oproštajnom koncertu u pulskoj diskoteci “Piramida”. Tada su nastupili u standardnoj postavi Blažić, Gužvan, Langer, Širola, pojačani Eduardom Kancelarom za klavijaturama.
Langer i Gužvan sa američkim saradnicima pripremaju još jedan album na engleskom jeziku. Za potrebe pripreme i snimanja tog albuma oni u ljeto 1986. odlaze na Floridu gdje provode skoro cijelu godinu. Tamo im stiže loša vijest: Sergio Blažić – Đoser umire u Pulskoj bolnici 18.01.1987. Sahranjen je dva dana kasnije pred više od 4.000 ljudi.
Langer i Gužvan nastavljaju rad na albumu i “This Spaceship” donosi 8 starih pjesama, u temeljno izmjenjenim aranžmanima (neki su doveli pjesme gotovo do neprepoznatljivosti). Jedino su dvije pjesme nove, mada su i za njih iskorištene neke teme i gitarski rifovi iz starijih pjesama. Izlazak tog albuma, licencno objavljenog kod nas bez ikakvog uspjeha baš kao ni na američkom tržištu, ujedno predstavlja i kraj prvog, legendarnog desetogodišnjeg, perioda grupe.
Tokom 1987. godine Bruno Langer učestvuje kao gost grupe Time, na turneji “Legende Yu rocka”. Snimak legendarne “Majko Zemljo” koji su izveli Time, Langer i Janez Bončina zabilježen je na duplom koncertnom LP-u. Sledećih godina, Bruno nastupa sa raznim saradnicima i, sve češće, boravi u inostranstvu, naročito u Americi.
Krajem osamdesetih sa novom postavom Bruno održava Atomsko Sklonište koje će novi studijski album “Criminal Tango”, sniman početkom 1990., objaviti krajem te godine. U novoj postavi su bubnjar Nikola Duraković i gitarista Ranko Svorcan. Langer je već od ranije preuzeo i ulogu pjevača, ne želeći da nekome drugom prepusti vokalne dionice, iako je bilo dosta kandidata za to mjesto. Tokom zadnjih par godina, najčešće spominjana opcija je bio sarajevski pjevač Mladen Vojičić Tifa, koji je često isticao da mu je Serđo bio jedini iskreni i pravi prijatelj. U snimanju albuma “Criminal Tango” učestvovao je član grupe iz ranih dana, Paul Bilandžić koji zbog privatnih obaveza nije sa ostatkom grupe putovao na koncerte koji su tokom ljeta utabali stazu za izlazak albuma. Za plakate tokom turneje iskorištena je slika sa omota prethodnog albuma “Zabranjeno Snivanje”. “Criminal Tango” se može svrstati u dobro poznatu kategoriju: “što se više sluša – sve je bolji” a nesumljivo je da se radi o temeljno izmjenjenom zvuku benda. Na albumu se nalazi nekoliko izvanrednih kompozicija, među kojima i “Tajna” posvećena Đoseru.
1990. i 1991. godine Atomci održavaju bogatu koncertnu aktivnost u, još uvijek, velikoj Jugoslaviji. Na njima, a i kroz mnogobrojne intervjue, Bruno širi glas razuma, ljubavi i dobre volje u okruženju koje sve lagano postaje katastrofalno, baš onako kako je opisano u pjesmama Boška Obradovića. Nastavljajući tradiciju da svira svugdje gdje se okupljaju rokeri, koji pokušavaju ostati iznad narastajuće kataklizme, sad već istorijski gest rock”n”roll misionarstva ljubavi i razuma, Bruno čini krajem avgusta 1991. godine nastupajući na tradicionalnoj “Zaječarskoj Gitarijadi” (odmah nakon nastupa na beogradskom Avala Festu), u vrijeme kada su bezumni oružani sukobi u Hrvatskoj već uveliko počeli. Negdje u to vrijeme Langer najavljuje novi album koji se trebao zvati “Snajper”, ali do realizacije tog projekta nikad nije došlo.
Karijeru Skloništa, Bruno narednih par godina više vezuje za inostranstvo. Tako će za izdavačku kuću sa Floride “East Europe Records” 1992. godine izaći album “East Europe Man”, koji sadrži numere stvarane i objavljivane ranijih godina. Većina pjesama je sa albuma “This Spaceship”, dok su jedine dvije na našem jeziku sa “Criminal Tango”. Najzanimljivija je svakako “Chinese Bike” koja otvara album. Tom kompozicijom, Atomsko Sklonište je “uskočilo” na američku listu “Top 100”. Takav uspjeh nikome sa ovih prostora prije njih (a ni poslije) nije pošao za rukom. Na taj način Sklonište je dostiglo nešto što ni njima samim na vrhuncu popularnosti u zemlji nije uspjelo, ali ni mnogim našim grupama (Yu Grupa, Smak, Bijelo Dugme, Korni Grupa, Divlje Jagode…) koje su imale šansu načiniti značajniji uspjeh na zapadnom muzičkom tržištu.
Atomci su bili među potencijalnim kandidatima za nastup na koncertu Woodstock 1994, povodom obilježavanja dvadeset i pete godišnjice održavanja najvećeg rock festivala svih vremena. Međutim, iako već najavljeni, otpali su sa spiska, čime je koncert ostao bez jedine savremene grupe antiratne orijentacije koja svojim tekstovima neposredno propagira mir.
Na domaćem tržištu, novi album “Terra Mistica” izlazi 1995. godine. Bio je to prvi i poslednji album koji je izdat za Croatia Records (bivši Jugoton).
Na njemu se nalazi 9 kompozicija jednostavnog izraza u standardnom rock stilu.
Iste godine RTV Slovenija, diskografska kuća koja je pod ranijim nazivom RTV Ljubljana izdala sve dotadašnje “domaće” albume Atomskog Skloništa je na tržište izbacila CD kompilaciju sa hitovima grupe pod nazivom “1976 – 1986”, a nešto kasnije i CD “Vol.2” tog izdanja. Bruno Langer najavljuje snimanje novog studijskog albuma 1999. godine pod nazivom “Portobello Street”, po londonskoj ulici u kojoj se prodaju stvari iz 60-ih godina. Ni taj album nikad nije snimljen.
Sa prestankom suludih ratova na balkanskim prostorima, i Atomsko Sklonište je, na oduševljenje brojnih rockera, ponovo počelo nastupati po, sad već susjednim, balkanskim zemljama. Ukupno gledano, Atomsko Sklonište svira češće nego prije, iako grupa više nije toliko popularna kao u zlatnom periodu. Bruno je i dalje svugdje rado viđen gost, možda i više nego ranije. U najvećem broju slučajeva nastupaju u sad već ustaljenoj postavi koja traje godinama i koja je postala najdugovječnija od svih postava Atomaca. Samo na nekim koncertima Nikicu Durakovića znao bi na bubnjevima zamjenjivati Stjepan Bobić (jedno vrijeme svirao u grupi Messerschmitt), a zamjena za Ranka Svorcana je Aleks Černjul, sin novinara Armanda Černjula koji je između ostalog radio i na autobiografiji Sergia Blažića koja nažalost nikad nije objavljena. Ta zamjena na mjestu gitariste je najčešće bila 1997. i 1998. kada je Svorcan bio angažovan na solo projektu zajedno sa Ljubom Vujičićem-Bananom (zajedno su bili autori tekstova i muzike). Rezultat te saradnje je album “Sjećanja” na kojem pored Svorcana i Durakovića, Davor Zgablić (KUD Idijoti) svira bas gitaru, a Dado Topić se pojavljuje kao gost.
Za novu 2001. godinu, na dočeku novog milenijuma, Atomci su svirali na beogradskom Trgu Republike, čime praktično ovjeravaju veliki povratak na koncertnu scenu bivše Jugoslavije. Treba svakako spomenuti i nastupe, kao predgrupa, legendarnim svjetskim hard rock bendovima na njihovim nastupima u Hrvatskoj: Motorhead, Uriah Heep i Whitesnake, kao i mnogobrojne nastupe na skupovima motociklista (bajkera) širom “regiona”, kojima su Atomci već postali i jedan od zaštitnih znakova.
Kao tradicionalna manifestacija u znak sjećanja na Sergia Blažića, već 1988. godine se uspostavljaju “Đoserovi Memorijali”. Prve godine Serđovi prijatelji iz malonogometnog kluba “Park Avenija “69” organizuju turnir u malom fudbalu, a sledeće godine su u manifestaciju uključuju i Blažićevi prijatelji iz svijeta muzike. Prije svih Bruno Langer, Dado Topić, Janez Bončina i Aki Rahimovski. Kompletna zarada od memorijala redovno će odlaziti u fond lige za borbu protiv raka. Muzički dio memorijala će desetak godina kasnije prerasti u najvažniji rokerski događaj u Hrvatskoj i istinski spektakl. Nažalost nakon 16 sezona, iz različitih razloga, tradicija se prekida 2004. i 2005. godine, ali je 19.memorijal ipak održan, 02/2006, s najavom da će naredne godine jubilarni, 20.memorijal biti vrhunska manifestacija.
Boško Obradović je preminuo 2000. godine od posljedica srčanog udara, profesor Gužvan je direktor firme. Privatno se bavi modifikacijom i konstrukcijom gitarskih pojačala, jako cijenjenih u Puli. Sve vrijeme tokom sviranja u Atomskom Skloništu on je koristio svoja pojačala, što je rezultovalo da se u zvuku Atomaca mogu prepoznati tri različita perioda tokom zlatnih godina rada. I zbog toga se može reći da je Gužvan imao možda i najveći uticaj na zvuk benda, naročito na nastupima uživo. Saša Dadić radi u “Uljaniku”, inžinjer Zdravko Širola u preduzeću za puteve, dok se magistar Eduard Kancelar, sve vrijeme bez prestanka, bavi muzikom – doduše ne samo rock”n”rollom.
