Vernici Srpske pravoslavne crkve danas , slave dan utemeljivača srpske crkve, države i školstva – Svetog Save. Sveti Sava rodjen je 1175. godine kao Rastko Nemanjić, sin velikog župana srpskog Stefana Nemanje. Iako mu je na upravljanje bila dodeljena oblast Huma, Rastko Nemanjić se odrekao te titule i sa 17 godina pobegao na Svetu Goru, pod uticajem svetogorskih sveštenika koji su boravili na dvoru njegovog oca.
Zamonašio se u ruskom manastiru Svetog Pantelejmona, a svoje učenje nastavio je u manastiru Vatoped. Oko 1196. godine na Svetoj Gori mu se pridružuju i roditelji Stefan Nemanja i Ana, nakon što je veliki župan presto prepustio svom sinu Stefanu. Njih dvoje su se takodje zamonašili i dobili crkvena imena Simeon i Anastasija.
Sava i Simeon ubrzo od svetogorske uprave dobijaju dozvolu da obnove opusteli manastir Hilandar i 1198. godine počinju taj posao. Rad na obnovi manastira napredovao je veoma brzo, tako da su se vec 1199. godine njegovi ktitori uselili u manastir.Medjutim, u februaru umire Simeon, a svetogorski sabor ga kanonizuje.
Sveti Sava nastavlja sa izgradnjom verskih objekata, tako da je u Kareji, središtu Svete Gore, izgradio isposnicu za dva do tri monaha.
Nakon upada krstaša u Carigrad i osnivanja Latinskog carstva 1204. godine nastupila su teška vremena za monahe na Svetoj Gori. Krstaši su pljackali i odnosili svetinje, ali i mošti svetaca.
Zabrinuti za sudbinu moštiju svog oca, Savina braca Stefan i Vukan zatražili su od njega da mošti Svetog Simeona prenese na teritoriju današnje Srbije.
Uspevši to da uradi, Sava je u domovini nastavio sa radom na utvrdjivanju državnosti i počecima prosvete. Polovinom 1219. godine on putuje kod carigradskog patrijarha Manojla Sarantena od koga dobija titulu arhiepiskopa i samostalnost za srpsku crkvu.
Istovremeno, srpska crkva dobija pravo da nakon smrti Svetog Save njeni episkopi sami izaberu novog poglavara bez potrebe odobrenja carigradskog patrijarha. Sveti Sava tom prilikom dobija titulu arhiepiskopa “srpskih i pomorskih zemalja”.
Kao centar srspke arhiepiskopije osnovan je manastir Žica. U njemu, 1219. godine Sveti Sava kruniše svog brata Stefana za kralja, kao “prvovenčanog” srpskog vladara.
Prvi srpski arhiepiskop je 1233. godine sazvao “sabor srpske zemlje” na kojem je podneo ostavku, ali nastavlja rad na utemeljenju crkve i školstva. Po drugi put putuje u Jerusalim. Na povratku iz Svete zemlje boravi u Trnovu, u Bugarskoj. Iznuren putem i teško bolestan, Sveti Sava umire u januaru 1236. u bugarskom gradu Trnovugodine u tom gradu.
Posle višemesecnih pregovora njegove mošti prenete su u manastir Mileševo, gde su sahranjene u maju 1237. godine. Tokom ropstva Srba pod Turcima, Sveti Sava je bio jedan od putokaza borbe protiv Turaka. Zbog toga su Turci spalili njegove mošti 1594. godine na Vracaru.
Praznik Svetog Save, 27. januara, obeležen je liturgijom i svetosavskim priredbama u svim školama i u hramovima SPC.
ave, 27. januara, obeležen je liturgijom i svetosavskim priredbama u svim školama i u hramovima SPC.
@@@
